این آمار را چندی پیش دکتر غلامعلی عکاشه رییس انجمن ارتوپدی ایران در آستانه برگزاری هجدهمین کنگره بین‌المللی انجمن جراحان ارتوپدی ایران ارئه کرده است.
تعویض مفصل طبیعی با یک مفصل مصنوعی هنگامی روی می‌دهد که مفصل به‌گونه‌ای دچار آرتروز باشد که متخصصان نتوانند هیچ کار دیگری برای آن انجام دهند.
«چاقی» و «ورزش نکردن» به عنوان علت‌های اصلی تعویض مفصل شناخته می‌شوند: بیشترین مفاصلی که دچار خرابی می‌شوند، مفاصلی هستند که در معرض فشار ناشی از افزایش وزن قرار دارند. به همین دلیل مفصل زانو بیشترین مفصلی است که دچار تخریب می‌شود. مفصل لگن، مچ پا، مفصل شانه، آرنج و بقیه مفاصل در رده‌های بعدی از لحاظ آماری قرار دارند.
مراقبت در 8 گام
محل اتصال دو استخوان، مفصل نامیده می‌شود و ساختار ویژه آن به ما این امکان را می‌دهد که زانو، مچ دست و... را خم و راست کنیم.
بافت نرم مفاصل از جمله غضروف و مایع مخصوص سینویوم در این محل، لایه‌ای تشکیل می‌دهند که از سائیده شدن سر استخوان‌ها جلوگیری می‌کند. بد نشستن و یا برداشتن بار بیش از اندازه باعث آسیب مفاصل می‌شود و به این ترتیب التهاب و سایر مشکلات مفاصل بروز می‌کند. البته افزایش سن نیز از عواملی است که موجب آسیب پذیری مفاصل می‌شود.
برای مراقبت از مفاصل راهکارهای نه‌چندان سختی وجود دارد که می‌توان به مهم‌ترینشان اشاره کرد:
1. مراقبت از وزن مناسب:
وزن خود را کنترل کنید، این بهترین کمک برای حفظ سلامت مفاصل شماست. زانوها، استخوان لگن و کمر از جمله مهمترین قسمت‌هایی از بدن هستند که وزن شما را تحمل می‌کنند. شاید به همین خاطر است که اغلب مشکلات مفصلی نیز در همین نواحی بروز می‌کند. به موازات افزایش وزن و به مرور زمان فرسودگی مفاصل دو چندان می‌شود. در حالی که کاهش وزن، فشار وارد به این نواحی را در حد قابل توجهی کاهش می‌دهد.
2. تحرک و ورزش کافی:
ورزش موجب کاهش وزن می‌شود، تحقیقات نشان می‌دهد که تمرینات ایروبیک باعث کاهش التهاب مفاصل می‌شود. از طرفی عدم تحرک، اعتیاد به کامپیوتر و تلویزیون باعث بروز درد مفاصل می‌شود. عدم تحرک به معنای سفت و سختی مفاصل است. پس تحرک را فراموش نکنید.
3. تقویت ساختمان ماهیچه‌ای:
ماهیچه‌های قوی محافظ مفاصل هستند، اگر ماهیچه کافی ندارید و به اندازه کافی قوی نیستند، به مفاصل ضربه و فشار وارد می‌کنید، به خصوص زانوها که باید تمام وزن بدن را تحمل کنند. ورزش های ویژه قدرتی به ساختمان سازی ماهیچه ای کمک به سزایی می‌کند.
4. ماهیچه های شکمی و بخش مرکزی بدن را تقویت کنید:
اختصاص ورزش‌های ویژه برای تقویت این بخش لازم است. تقویت ماهیچه های شکمی نیز باعث حفظ تعادل می شود و از آسیب به مفاصل جلوگیری می‌کند.
5. محدودیت ها و ناتوانی های خود را بشناسید:
بعضی از فعالیت‌ها و ورزش‌ها برای بعضی از مفاصل سخت و آسیب رسان است و بنابر این ممکن است بعد از انجام آن احساس درد کنید. به طور کلی گفته می‌شود که چنانچه بعد از انجام تمرینات بیش از 45 دقیقه درد در نواحی فعال احساس کردید باید در دفعات بعدی به طور سبک تر و ملایم تر حرکات ورزشی را اجرا کنید. این دردها به این معنا است که مفاصل شما بیش از اندازه در هنگام ورزش تحت فشار بوده است.
6. مراقب وضع و یا فرم بدن خود باشید:
خمیدگی و عدم استواری برای مفاصل خوب نیست. سعی کنید چه در حالت نشسته و چه در حالت ایستاده، استواری و راست قامتی خود را حفظ کنید. این حالت استوار موجب حفاظت از مفاصل گردن تا زانو می‌شود. حتی در هنگام حمل اشیا نیز استواری خود را حفظ کنید. مثلا اگر کوله پشتی به دوش دارید روی دو شانه خود وزن آن را توزیع کنید
7. از یخ استفاده کنید:
یخ نقش به سزایی در کاهش درد مفاصل دارد. از تورم و درد مفاصل می‌کاهد. اگر در بخش مفاصل دچار زخم و جراحت شدید، از کیسه یخ به مدت کمتر از 20 دقیقه استفاده کنید. البته توجه داشته باشید یخ را در پارچه یا کیسه قرار داده و روی مفاصل بگذارید.
8. تغذیه مناسب:
تغذیه مناسب و سالم به حفظ سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند. در رژیم غذایی روزانه خود به قدر کافی از غذای کلیسم دار تناول کنید. به عنوان مثال ماست، کلم بروکلی و ساده و انجیر سرشار از کلیسم است. بعلاوه ویتامین C در کاهش احتمال پوکی استخوان نقش موثری دارد، پس از خوردن پرتقال که سرشار از ویتامین C است غافل نشوید.
